OD PODSTAWY PROGRAMOWEJ DO EGZAMINU ZAWODOWEGO
I. Uzasadnienie potrzeby realizacji Programu
Kształcenie zawodowe zaczyna coraz bardziej interesować gimnazjalistów i absolwentów szkół licealnych. Nie jest to jednak stan zadowalający. Dlatego każda szkoła zawodowa powinna podejmować działania na rzecz promowania tego rodzaju wykształcenia. Promowanie to musi iść w parze z rzeczywistą jakością wykształcenia. Zatem niezbędne jest zadbanie o wszystkie etapy działań na rzecz przygotowania uczniów do egzaminu zawodowego, a także matury – w przypadku technikum: od gruntownej analizy PPKZ i PPKO, przez doprowadzenie do dobrego programu nauczania, uwzględniającego korelacje i szkolnego planu nauczania, przez odpowiednio dobrane metody pracy zwłaszcza grupowej (w dobrze wyposażonych pracowniach) z uwzględnieniem współpracy z pracodawcami, aż po egzamin zawodowy.
Podstawy programowe zawierają kompletny opis wymagań, które pozwalają na równomierne rozwijanie umiejętności uczniów. Są najważniejszymi dokumentami w randze rozporządzeń, które regulują kwestię doboru treści nauczania, celów kształcenia i warunków, w jakich działalność dydaktyczna szkoły ma przebiegać. Przygotowując uczniów do egzaminu zewnętrznego, należy systematycznie planować realizację efektów, monitorować, sprawdzać i oceniać osiągnięcia uczniów. Należy więc odpowiedzieć sobie na kluczowe pytania: Jak planować osiąganie efektów z podstawy programowej? W jaki sposób i w jakich warunkach realizować założenia podstawy programowej? Jak skonstruować bądź zmodyfikować program nauczania i urealnić realizację zadań z niego wynikających? Jak dostosować wymagania do potrzeb i możliwości uczniów? Jak kształtować kompetencje kluczowe? Jak uniknąć zjawiska “przerabiania” podręcznika? Wreszcie jak przygotować ucznia do egzaminu zawodowego?
Zgodnie z założeniami reformy, realizatorzy Programu postarają się wesprzeć nauczycielskie działania w zakresie planowania sposobów osiągania celów, podnoszenia efektywności kształcenia, a w rezultacie – wpływania na edukacyjny sukces uczniów. Działania te będą się koncentrować na konkretnym zawodzie.
Celem nadrzędnym Programu w tym obszarze jest przygotowanie nauczycieli do pracy z podstawami programowymi i do takiej ich realizacji, by dać szansę na równomierny rozwój umiejętności uczniów i przygotowanie ich do egzaminów, ale także uświadomienia młodym ludziom wartości edukacji. Ważnym ogniwem programu będzie także promocja zawodu.
II. Cel główny:
- doskonalenie umiejętności planowania i realizacji efektów z podstawy programowej: PPKZ – PPKO – szkolny plan nauczania – program nauczania dla zawodu – wyposażenie pracowni – proces edukacyjny – monitorowanie – egzamin zawodowy – promocja zawodu.
III. Zakładane efekty
Po realizacji Programu nauczyciel potrafi:
- korzystać z aktów prawnych w różnych aspektach działania szkoły i nauczyciela;
- racjonalnie zaplanować realizację podstawy programowej;
- skonstruować lub zmodyfikować program nauczania dla zawodu z uwzględnieniem korelacji miedzy przedmiotowej i kompetencji kluczowych;
- dostosować do wymagań odpowiednie formy i metody nauczania-uczenia się i wyposażenie pracowni;
- zaplanować współpracę z pracodawcami;
- opracować NSO, zaplanować monitorowanie i skonstruować narzędzia do badania osiągnięć uczniów;
- zaplanować monitorowanie i ewaluację działań;
- współpracować w zakresie promocji zawodu.
Produkty powstałe w wyniku realizacji Programu:
- plan korelacji międzyprzedmiotowych;
- inwentarz wyposażenia z kilkuletnim planem doposażenia;
- skonstruowany lub zmodyfikowany Program nauczania dla zawodu;
- zestaw zadań opierających się na współpracy uczniów w obszarze teoretycznym i praktycznym;
- zestaw zadań i ćwiczeń aktywizujących uczniów;
- karty projektów do różnych zajęć edukacyjnych;
- zestaw scenariuszy zajęć uwzględniających aktywność i samodzielność ucznia,
- opracowany NSO;
- zestaw narzędzi badania osiągnięć uczniów;
- strategia marketingowa zawodu;
- raport z monitorowania i ewaluacji wdrażanego programu.
Wartości dodane:
- wzrost świadomości wartości edukacji w społeczeństwie;
- większa liczba uczniów podejmujących naukę w szkołach zawodowych i aktywnie uczestniczących w zajęciach;
- wzrost samodzielności uczniów w kreowaniu swoją ścieżki edukacyjnej i zawodowej.
IV. Przedsięwzięcia/działania
| Lp. | Zakres tematyczny | Sposób realizacji/ proponowana liczba godzin |
Efekty |
| 1. | Analiza aktów prawnych wpływających na realizację PPKZ, w tym planów nauczania | warsztaty (obowiązkowe dla wszystkich nauczycieli)4 |
|
| 2. | Korelacje i indywidualizacja w kształceniu zawodowym | seminarium projektowe24 |
(do wykorzystania w opracowaniu i modyfikowaniu programu nauczania dla zawodu) |
| 3. | Efekty wspólne dla wszystkich zawodów w programach nauczania dla zawodu | warsztaty
24 |
(do wykorzystania w opracowaniu i modyfikowaniu programu nauczania dla zawodu) |
| 4. | Inwentaryzacja i planowanie wyposażenia do realizacji PPKZ i prowadzenia egzaminu zawodowego | seminarium projektowe16 |
(do wykorzystania w opracowaniu i modyfikowaniu programu nauczania dla zawodu) |
| 5. | Konstruowanie i modyfikowanie programu nauczania dla zawodu | seminarium projektowe48 |
|
| 6. | Rodzaje i typy zadań, ćwiczeń kształtujących umiejętności współpracy w działaniach o charakterze teoretycznym i praktycznym | warsztaty
3 × 12 godzin=36 |
|
| 7. | Rodzaje i typy zadań, ćwiczeń aktywizujących uczniów i kształtujących umiejętności samodzielnego uczenia się | warsztaty
3 × 12 godzin=36 |
|
| 8. | Projekt edukacyjny jako przykład holistycznej edukacji zawodowej | warsztaty
24 |
|
| 9. | Scenariusze – jak kolejność i rodzaj czynności nauczyciela i ucznia wpływają na efektywność kształcenia | warsztaty
12 |
|
| 10. | Szkolne i nauczycielskie systemy oceniania i ich związek z ocenianiem zewnętrznym | seminarium projektowe24 |
|
| 11. | Konstruowanie i dobór narzędzi badania osiągnięć uczniów | warsztaty
24 |
|
| 12. | Wpływ wyników egzaminu zewnętrznego na jakość i organizację nauczania-uczenia się | warsztaty
4 |
|
| 13. | Monitorowanie i ewaluacja procesu wdrażania PPKZ w oparciu o narzędzia wypracowane i udostępnione przez KOWEZiU | projekt
24 |
|
| 14. | Promocja zawodu w ramach poradnictwa zawodowego w szkole zawodowej i we współpracy z gimnazjami | warsztaty i seminarium projektowe18 |
|
| 15. | Ewaluacja i monitorowanie programu | projekt ankiety, badanie dokumentów, obserwacje24 |
|
Uwaga: wszystkie działania będą uwzględniały wykorzystanie TIK tak w pracy nauczyciela, jak w edukacji ucznia
V. Warunki realizacji Programu
- czas trwania: 2 – 3 lata,
- każde z działań może stanowić odrębne zamówienie,
- przedsięwzięcia od 1-10 powinny być realizowany w takiej kolejności, jak zaproponowano, pozostałe mogą być realizowane w dowolnej kolejności, najlepiej jednak po zrealizowaniu pierwszych dziesięciu punktów,
- sposób korzystania z oferty – do 10 osób w grupie warsztatowej i seminarium projektowym.
- zajęcia odbywałyby się w siedzibie szkoły.
VI. Monitorowanie efektów
Autorce i realizatorom Programu zależy na wysokim poziomie zajęć realizowanych w ramach zaplanowanych form doskonalenia. Podstawą oceny całości Programu będzie szczegółowa analiza stopnia realizacji zakładanych celów form doskonalenia, a co za tym idzie, celów Programu, jakości i atrakcyjności poszczególnych zajęć oraz przydatności nabytej wiedzy w pracy zawodowej nauczycieli i dyrektorów. Wszystkie opinie uczestników będą szczegółowo analizowane przez realizatorów Programu i wykorzystywane do ewentualnej modyfikacji treści, problematyki, form oraz metod prowadzonych zajęć – w zależności od oczekiwań naszych klientów.
Autorce Programu zależy, by wyniki ewaluacji sumatywnej pozwoliły stwierdzić, iż w opinii zdecydowanej większości uczestników poziom spełnienia ich oczekiwań, jakości poszczególnych zajęć oraz przydatności nabytej wiedzy w pracy zawodowej był wysoki.
Autor Programu: Grażyna Uhman
